|
نقش تعلیق رویدادگرا در ساختار نمایش روایی طومار جامع نقالان، معروف به «هفت‌لشکر»
|
| عاطفه نیکخو، یدالله جلالی‌پندری |
|
|
|
چکیده: (4227 مشاهده) |
هنر نقالی به‌عنوان یکی از کهن‌ترین نوع (ژانر) روایی‌ـ نمایشی، در ارتباط دوجانبه‌ی زبانی و حرکتی نقال با عامه‌ی مردم، به منظور خلق داستانی تأثیرگذار از یک سو و نقش قابل توجه نقال در دخل و تصرف و برافزوده‌های داستانی در متن طومار موردنظر از سوی دیگر، شگردهای خاصی را در قالب روایتگری و داستانگویی نمایشی در بطن آنها آشکار ساخته‌است. در این میان، هفت لشکر از جمله نمونه‌های «طومار جامع نقالان» در عهد قاجار است که توسط نقالی گمنام در سال 1292ه. ق. نوشته شد. هفت لشکر در اصل نام یکی از نبرد ـ روایت‌های مشهور نقالی است که از روی شهرت و رواج، بر یکی از طومارهای جامع نقالان نیز اطلاق شده‌است.
جنبه‌ی روایی متن، عامل پیوستگی و ارتباط ادبیات و نمایش است. در بحث عناصر روایی نمایش، بهره‌گیری از روایت‌های تودرتو و موازی در راستای نقل اصلی و ایجاد فراز و فرودهای حساب شده، زمینه‌ی گریز و شکل‌دهی تعلیق را به صورت قطع داستان، قطع صحنه و ارتباط آن با زمان، در متن طومار مورد نظر آشکار ساخته‌است. در این راستا، به هم ریختگی توالی رویدادها در ساختمان نمایشی تعلیق از کارکردی هدفمند برخوردار است. این شگرد که به دو شکل گذشته‌نگری و آینده‌نگری، توالی منظم رویدادها را به نفع عنصر تعلیق از مدار خویش خارج ساخته‌است؛ علاوه بر مفهوم تعلیق گریزگونه و پاسخ پرسش «چگونه خواهد شد؟» در درام ایرانی، پرسش بنیادی «چه خواهد شد؟» در تعلیق دراماتیک را نیز درباره‌ی انتظار مخاطب در ذهن وی برانگیخته‌است. |
|
| واژه‌های کلیدی: طومار جامع نقالان، هفت لشکر، تعلیق رویدادگرا، نمایش روایی. |
|
|
متن کامل [PDF 467 kb]
(966 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/1/16 | پذیرش: 1399/4/14 | انتشار: 1399/6/27
|
|
|
|
|
|
