|
بررسی آماری ـ توصیفی پیکرگردانی «مرد ↔ حیوان» در افسانه‌های مردم ایران
|
| زهرا انصاری، بدریه زارعی، محمدنور قائدزاده‌خمیری |
|
|
|
چکیده: (4429 مشاهده) |
پیکرگردانی یا دگردیسی که عبارت است از تغییرشکل موجودات، یکی از اصلی‌ترین عوامل دخیل در گسترش حوزه‌ی تخیلی قصه‌های عامیانه در سراسر دنیا به شمار می‌رود. یکی از انواع رایج پیکرگردانی در افسانه‌ها، تبدیل شدن انسان‌ها و حیوانات به یکدیگر است. در این پژوهش پیکرگردانی مرد ـ حیوان، در 1987 قصه از مجموعه‌ی فرهنگ افسانه‌های مردم ایران اثر علی اشرفدرویشیان و رضا خندان (مهابادی) بررسی شده‌است.
نتیجه‌ی بررسی آماری ـ توصیفی انواع پیکرگردانی مرد به حیوان و حیوان به مرد، از این قرار است: این صورت از پیکرگردانی در افسانه‌ها 202 بار تکرار شده‌است. دگردیسی «مرد ↔ آهو» و «مرد ↔ کبوتر» با بیست و یک مورد، پربسامدترین و دگردیسی مرد ↔ نهنگ، مورچه، جوجه‌تیغی، گوزن، پلنگ، کبک، جغد، قوش و شیر با یک مورد، کم بسامدترین صورت دگردیسی به شمار می‌رود.
پیکرگردانی مرد ↔ حیوان به سه صورت دیده می‌شود: تغییرهیأت، طلسم یا جادو و تجسد. در این افسانه‌ها معمولاً آدمیان بر اثر عواملی چون مواجه شدن با مشکلی حل نشدنی، ارتکاب گناه، یاری رساندن به قهرمان داستان یا به شخصیت مظلوم و ترحم خدایان؛ به حیواناتی چون اسب، آهو، مار، سگ، گرگ، جغد و ... تبدیل می‌شوند و از این راه به مقاصدی مانند نجات قهرمان داستان، رسیدن به معشوق، رهایی از دست تعقیب‌کننده و تنبیه و مجازات دشمنان دست می‌یابند. |
|
| واژه‌های کلیدی: افسانه‌های مردم ایران، پیکرگردانی، حیوان، تغییرهیأت، طلسم یا جادو، تجسد. |
|
|
متن کامل [PDF 566 kb]
(1216 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/2/11 | پذیرش: 1399/6/25 | انتشار: 1399/6/27
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
